Việc mua một chiếc máy tính cũ có thể là một lựa chọn thông minh nếu ngân sách của bạn có hạn. Tuy nhiên, dù một thiết bị Windows giảm giá có vẻ hấp dẫn, điều quan trọng là bạn phải hết sức thận trọng và thực hiện một vài bài kiểm tra cần thiết để tránh những vấn đề không mong muốn về sau. Một quy trình kiểm tra toàn diện sẽ giúp bạn đánh giá chính xác tình trạng thực tế của máy tính, từ đó đưa ra quyết định mua sắm sáng suốt và đảm bảo có được một thiết bị hoạt động ổn định, đáng tin cậy.
1. Kiểm Tra Màn Hình, Bàn Phím Và Bàn Di Chuột (Trackpad)
Màn hình, bàn phím và bàn di chuột là những thành phần quan trọng nhất cần kiểm tra khi mua một chiếc laptop cũ. Đây là những bộ phận thiết yếu cho việc sử dụng hàng ngày và bất kỳ vấn đề nào cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sử dụng của thiết bị.
Để kiểm tra màn hình, bạn có thể truy cập các trang web như Test My Screen và tìm kiếm các điểm chết, hiện tượng đổi màu hoặc nhấp nháy. Bạn có thể sử dụng các nền màu đơn sắc (trắng, đen, đỏ, xanh lá cây và xanh dương) để phát hiện các bất thường về pixel. Ngoài ra, hãy thử điều chỉnh độ sáng để đảm bảo chức năng hoạt động bình thường và kiểm tra xem có hiện tượng hở sáng hoặc ánh sáng không đều hay không.
Giao diện website Test My Screen giúp kiểm tra điểm chết và màu sắc màn hình máy tính
Đối với bàn phím, hãy sử dụng một công cụ trực tuyến như Keyboard Tester để xác nhận rằng tất cả các phím đều phản hồi tốt. Để kiểm tra bàn di chuột, chỉ cần di chuyển con trỏ để đảm bảo độ mượt mà và thử các cử chỉ đa chạm như cuộn, chụm để thu phóng và chạm bằng nhiều ngón tay, nếu được hỗ trợ. Ngoài ra, hãy kiểm tra xem các nút bấm vật lý (trái và phải) có phản hồi tốt, không bị kẹt hoặc quá cứng hay không.
2. Kiểm Tra Webcam, Microphone, Loa Và Các Cổng Kết Nối
Nếu bạn đang mua một chiếc laptop, việc kiểm tra webcam là rất quan trọng. Bạn có thể thực hiện việc này bằng cách đơn giản là mở ứng dụng Camera tích hợp trên Windows. Bạn sẽ thấy một hình ảnh rõ ràng, hoạt động tốt. Nếu camera bị mờ hoặc không phản hồi, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề.
Tiếp theo, kiểm tra microphone bằng cách vào Settings (Cài đặt) > System (Hệ thống) > Sound (Âm thanh). Trong phần Input (Đầu vào), chọn thiết bị microphone tích hợp, sau đó nhấp vào Start test (Bắt đầu kiểm tra). Bắt đầu nói, sau đó sử dụng nút Play (Phát) để nghe lại âm thanh đã ghi và kiểm tra độ rõ ràng, biến dạng hoặc các vấn đề về âm lượng.
Tùy chọn kiểm tra microphone trong ứng dụng Cài đặt của Windows 11 để đảm bảo âm thanh rõ ràng
Đối với loa, quay lại menu Sound (Âm thanh), vào phần Output (Đầu ra), và chọn loa tích hợp. Nhấp vào nút Test (Kiểm tra) để phát âm thanh và đảm bảo âm thanh rõ ràng, không bị rè hoặc biến dạng.
Ngoài các kiểm tra trên, điều quan trọng là phải kiểm tra các cổng kết nối của laptop hoặc PC, chẳng hạn như HDMI, USB, jack tai nghe 3.5mm và các cổng khác. Bạn sẽ muốn cắm nhiều thiết bị khác nhau như USB, tai nghe hoặc màn hình ngoài để xác nhận rằng mỗi cổng đều phản hồi và hoạt động như mong đợi.
3. Kiểm Tra Bộ Nhớ RAM
Sự cố RAM xảy ra khi một tiến trình ghi dữ liệu vào RAM, nhưng RAM lại trả về dữ liệu khác khi truy xuất cùng thông tin đó. Nếu bạn mua một máy tính với RAM bị lỗi, bạn rất có thể sẽ gặp phải các sự cố treo máy, đồ họa bị biến dạng, hiệu suất chậm chạp và vô số lỗi.
Do đó, kiểm tra RAM trước khi mua một chiếc PC cũ là rất quan trọng. Mặc dù có nhiều công cụ của bên thứ ba để kiểm tra RAM, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng công cụ Chẩn đoán Bộ nhớ Windows (Windows Memory Diagnostic tool). Trước khi chạy thử nghiệm, hãy lưu mọi tiến trình chưa lưu, vì công cụ này sẽ yêu cầu máy tính của bạn khởi động lại.
- Nhấn tổ hợp phím Win + R để mở hộp thoại Run (Chạy).
- Nhập mdsched vào ô văn bản và nhấn Enter.
- Nhấp vào Restart now and check for problems (recommended) (Khởi động lại ngay và kiểm tra sự cố (khuyên dùng)).
Sau khi làm theo các hướng dẫn trên, Windows sẽ khởi động lại một lần và công cụ Chẩn đoán Bộ nhớ sẽ bắt đầu chạy sau khi khởi động. Khi kiểm tra hoàn tất, Windows sẽ khởi động lại một lần nữa.
Sau lần khởi động lại thứ hai, bạn có thể thấy kết quả kiểm tra ngay lập tức hoặc bạn có thể cần mở Trình xem Sự kiện Windows (Windows Event Viewer) để tìm chúng.
- Nhấp chuột phải vào nút Start (Bắt đầu) của Windows và vào Event Viewer (Trình xem Sự kiện).
- Đi tới Windows Logs (Nhật ký Windows) và điều hướng đến System (Hệ thống).
- Nhấp vào Find (Tìm) trong phần Actions (Hành động) ở ngăn bên phải.
- Nhập MemoryDiagnostic và nhấp vào Find Next (Tìm Tiếp theo).
Kiểm tra kết quả của công cụ Chẩn đoán Bộ nhớ Windows (Memory Diagnostic) trong Event Viewer
Đợi Trình xem Sự kiện tìm kiếm chuỗi trong dữ liệu của nó và hiển thị kết quả chạy thử nghiệm.
4. Kiểm Tra Tình Trạng Sức Khỏe Ổ Cứng
Giao diện CrystalDiskInfo hiển thị thông tin sức khỏe và nhiệt độ của ổ cứng máy tính
Thông thường, ổ cứng máy tính, dù là SSD hay HDD, được thiết kế để hoạt động trong thời gian dài và hiếm khi bị hỏng. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đảm bảo tình trạng sức khỏe của chúng tốt, nhiệt độ duy trì trong phạm vi chấp nhận được và không có các sector hoặc khối lỗi (bad sectors/blocks).
Một ổ cứng bị lỗi có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau, chẳng hạn như không thể đọc hoặc ghi vào ổ đĩa, máy tính thường xuyên bị treo, tải tệp chậm và các sự cố khác.
Bạn có thể kiểm tra tình trạng sức khỏe của ổ cứng bằng một công cụ như CrystalDiskInfo. Tải xuống và chạy công cụ CrystalDiskInfo trên máy tính của bạn, bạn sẽ thấy các thống kê về tất cả các ổ đĩa trên máy tính. Nếu bạn có nhiều hơn một ổ cứng, bạn có thể chuyển đổi giữa chúng bằng cách nhấp vào nút mũi tên ở góc trên bên phải.
Trong tất cả các thống kê mà công cụ hiển thị, tình trạng sức khỏe (Health Status) và nhiệt độ (Temperature) là quan trọng nhất. Tình trạng sức khỏe của ổ cứng của bạn phải là Good (Tốt), và nhiệt độ của nó nên nằm trong khoảng từ 30 °C đến 50 °C. Trong trường hợp xấu nhất, nhiệt độ không nên vượt quá 70 °C.
5. Kiểm Tra Tình Trạng Pin (Đối Với Laptop)
Dung lượng sạc của pin laptop giảm dần theo thời gian. Nếu pin trong chiếc laptop bạn đang cân nhắc mua đã bị hao mòn đáng kể, bạn có thể không nhận được nhiều thời lượng sử dụng và thậm chí có thể cần thay thế.
Để tránh phát sinh thêm chi phí này sau khi mua, điều quan trọng là phải kiểm tra tình trạng pin trước đó. Thực hiện các bước sau để tạo báo cáo pin:
- Mở menu tìm kiếm của Windows và gõ cmd vào ô văn bản.
- Nhấp chuột phải vào ứng dụng Command Prompt và nhấp vào Run as administrator (Chạy với tư cách quản trị viên).
- Trong cửa sổ console, gõ powercfg /batteryreport và nhấn Enter.
Sử dụng lệnh powercfg /batteryreport trong Command Prompt để tạo báo cáo sức khỏe pin laptop
Quá trình trên sẽ tạo một báo cáo pin và lưu nó vào một thư mục cụ thể, trong hầu hết các trường hợp sẽ là C:Users[UserName]battery-report.
Phân tích mức sử dụng pin và ước tính thời lượng pin bằng cách kiểm tra kỹ báo cáo pin. Bạn nên đảm bảo rằng thời lượng pin ước tính sau khi sạc đầy là đủ. Nếu pin cần được thay thế, hãy tính chi phí đó vào quyết định của bạn khi mua một chiếc laptop cũ.
Bạn cũng có thể kiểm tra tình trạng pin bằng các công cụ kiểm tra pin khác để phân tích sâu hơn.
6. Kiểm Tra Hiệu Năng (Stress Test) CPU Và GPU
Một bước quan trọng khác là đảm bảo rằng CPU và GPU đủ mạnh để xử lý các tác vụ bạn dự định giao cho chúng. Cách tốt nhất để xác định khả năng của chúng là thực hiện stress test cho cả hai thành phần.
Stress test đẩy phần cứng của máy tính (CPU, GPU) đến hiệu suất tối đa và giám sát khả năng xử lý các tải cực lớn. Nếu PC vẫn ổn định trong quá trình stress test, bạn đã đưa ra một lựa chọn tốt, vì điều đó cho thấy hệ thống sẽ không bị treo hoặc trục trặc dưới tải nặng.
Nếu bạn cần hỗ trợ với việc này, hãy tham khảo bài viết của chúng tôi về cách stress test CPU và GPU một cách an toàn.
7. Theo Dõi Nhiệt Độ CPU Và GPU Trong Quá Trình Kiểm Tra
Phần mềm NZXT CAM giúp theo dõi nhiệt độ CPU và GPU của máy tính dưới các tác vụ khác nhau
Khi máy tính của bạn tắt trong quá trình stress test, đó là do nó bị quá nhiệt ở nhiệt độ tới hạn hơn là do quá tải. Nếu điều này xảy ra, bạn có thể quyết định xem mình có cần thêm quạt vỏ máy, bộ tản nhiệt hay bất cứ thứ gì khác để giữ nhiệt độ của các thành phần ở mức an toàn hay không.
Nếu bạn không nhận được dữ liệu nhiệt độ CPU và GPU trong quá trình stress test, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng phần mềm chuyên dụng để kiểm tra nhiệt độ của chúng.
Phần mềm CAM của NZXT rất được khuyến khích, vì giao diện trực quan của nó giúp dễ dàng điều chỉnh tốc độ xung nhịp và cài đặt quạt, đồng thời cho phép bạn giám sát nhiệt độ của các thành phần dưới tải ưu tiên của mình.
Dù bạn đang mua một chiếc PC đã cũ mười năm hay nhận một thiết bị được chuyển nhượng, việc thực hiện các bài kiểm tra này sẽ giúp bạn đánh giá tình trạng phần cứng máy tính. Vì vậy, hãy dành thời gian thực hiện những kiểm tra đơn giản này để đảm bảo bạn đang đầu tư vào một thiết bị đáng tin cậy và hoạt động đầy đủ chức năng.
