Bộ định tuyến (router) ngày nay không chỉ đơn thuần là thiết bị kết nối internet. Hầu hết các mẫu router hiện đại đều được trang bị cổng USB ở mặt sau, cho phép người dùng biến chúng thành một trung tâm sao lưu và chia sẻ dữ liệu tiện lợi ngay tại nhà. Việc tận dụng cổng USB này mở ra nhiều khả năng mới, đặc biệt là trong việc thiết lập một giải pháp lưu trữ mạng (NAS) đơn giản nhưng hiệu quả.
Cổng USB Trên Router Có Thể Kết Nối Với Thiết Bị Lưu Trữ USB
Tùy thuộc vào nhà sản xuất và mẫu mã cụ thể, cổng USB trên router của bạn thường hỗ trợ nhiều loại thiết bị lưu trữ USB gắn ngoài, từ ổ đĩa flash USB đến ổ cứng di động. Các hệ thống tệp phổ biến như FAT32, NTFS hoặc exFAT thường được hỗ trợ, đảm bảo khả năng tương thích rộng rãi. Mặc dù cổng USB trên router có thể được dùng cho nhiều mục đích khác, nhưng việc kết nối với thiết bị lưu trữ thường là công dụng chính và phổ biến nhất.
Cận cảnh cổng USB trên bộ định tuyến (router) cho phép kết nối thiết bị lưu trữ ngoài.
Quá trình thiết lập tương đối đơn giản. Bạn chỉ cần cắm ổ đĩa USB vào cổng USB của router, sau đó truy cập vào trang quản trị của router thông qua trình duyệt web. Thông thường, địa chỉ IP cục bộ của router (ví dụ: 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1) sẽ giúp bạn truy cập giao diện này. Tại đây, bạn cần tìm và kích hoạt tính năng USB, thường nằm trong mục có tên như “USB Application”, “USB Sharing” hoặc tương tự. Thông tin đăng nhập và địa chỉ IP mặc định thường được in trên nhãn dán ở mặt sau router, tuy nhiên bạn nên thay đổi chúng để tăng cường bảo mật.
Sau khi thiết lập hoàn tất, ổ đĩa của bạn sẽ xuất hiện như một ổ đĩa mạng trên các hệ điều hành như Windows hoặc macOS. Đối với các thiết bị di động như Android hay iPhone, bạn có thể sử dụng các ứng dụng quản lý tệp tương thích FTP của bên thứ ba (ví dụ: FTPManager trên iPhone hoặc Solid Explorer trên Android) để truy cập các tệp. Thậm chí, một số router còn cho phép bạn cấu hình để truy cập ổ đĩa này từ internet, đây thường là một tùy chọn có sẵn trong cùng menu cài đặt.
Giao diện cài đặt USB Disk trên trang quản trị router ASUS, hiển thị các tùy chọn lưu trữ và chia sẻ.
Có Nên Sử Dụng Lưu Trữ USB Với Router Của Bạn? Phân Tích Ưu Nhược Điểm
Việc biến router thành một trung tâm lưu trữ mạng cơ bản có thể mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt là về chi phí và sự tiện lợi. Tuy nhiên, cũng có những hạn chế nhất định mà người dùng cần cân nhắc kỹ lưỡng.
Ưu Điểm
Tùy thuộc vào loại tệp và kích thước dữ liệu bạn muốn chia sẻ trong mạng, việc sử dụng router như một giải pháp NAS cơ bản có thể giúp bạn tiết kiệm đáng kể thời gian và tiền bạc. So với việc mua một thiết bị NAS chuyên dụng hoặc chuyển đổi một máy tính cũ thành NAS (khiến máy tính đó không thể dùng vào việc khác), giải pháp router nổi bật với khả năng hoạt động liên tục 24/7 mà không chiếm thêm không gian hay tài nguyên máy tính. Điều này đồng nghĩa với việc dữ liệu của bạn luôn sẵn sàng truy cập từ bất kỳ thiết bị nào có thể kết nối với router.
Một số router còn hỗ trợ tính năng sao lưu theo lịch trình hoặc sao lưu theo thời gian thực từ các thư mục mạng sang ổ đĩa USB đã gắn. Dữ liệu của bạn cũng được bảo vệ tốt hơn vì ổ đĩa mạng này hoạt động như một “đám mây cá nhân” ngay tại nhà, với tất cả dữ liệu được lưu trữ cục bộ mà không cần trả phí thuê bao.
Nhược Điểm
Tuy nhiên, cách tiếp cận này cũng đi kèm với một số hạn chế đáng kể. Hầu hết các router được trang bị cổng USB 2.0 có tốc độ truyền dữ liệu khá chậm, thường chỉ đạt tối đa 20 đến 30 MB/s. Dù bạn có thể đạt được tốc độ tốt hơn nếu router có cổng USB 3.0, nhưng chúng sẽ không bao giờ sánh được với hiệu suất của một thiết bị NAS chuyên dụng hoặc khi cắm trực tiếp ổ đĩa vào máy tính hoặc điện thoại.
Thêm vào đó, việc liên tục truyền tải các tệp dung lượng lớn qua mạng có thể làm giảm hiệu suất mạng cho các thiết bị khác đang cố gắng truy cập bộ nhớ. Bộ xử lý (CPU) của router thường được tối ưu hóa cho các chức năng mạng, và lưu trữ USB chỉ là một tính năng phụ. Bạn cũng có thể gặp phải các vấn đề về độ tin cậy. Ổ đĩa USB có xu hướng tiêu thụ dòng điện cao hơn so với khả năng cung cấp của cổng USB trên router khi hoạt động ở tải cao, điều này có thể dẫn đến việc ngắt kết nối hoặc thậm chí làm hỏng tệp trong quá trình truyền dữ liệu.
Các thành phần cần thiết để biến router có cổng USB thành hệ thống lưu trữ mạng NAS cơ bản.
Ngoài ra, còn có các hạn chế về hệ thống tệp. Không phải tất cả router đều hỗ trợ mọi hệ thống tệp; trong khi FAT32, NTFS và exFAT có thể được hỗ trợ rộng rãi, các định dạng ít phổ biến hơn như EXT3 hoặc EXT4 của Linux có thể không tương thích. Vấn đề này thường có thể giải quyết bằng cách định dạng lại ổ đĩa sang một hệ thống tệp tương thích.
Nếu bạn thiết lập ổ đĩa để có thể truy cập qua internet, bạn phải đối mặt với nguy cơ bị tấn công mạng. Để bảo vệ dữ liệu, bạn cần sử dụng tường lửa, mật khẩu mạnh, tài khoản chia sẻ riêng biệt và luôn cập nhật firmware cho router.
Cuối cùng, giải pháp “đám mây” tạm thời này không phải là một phương án sao lưu dữ liệu ngoài địa điểm (off-site backup) phù hợp. Nếu bản sao lưu duy nhất của các tệp nằm trên ổ đĩa USB gắn vào router, một thảm họa như hỏa hoạn, lũ lụt hoặc trộm cắp có thể khiến bạn mất cả dữ liệu gốc lẫn bản sao lưu. Một giải pháp sao lưu off-site thực sự cần được đặt ở một vị trí khác bên ngoài nhà bạn.
Tóm lại, cổng USB trên router không thể thay thế một thiết bị NAS chuyên dụng. Tuy nhiên, nó là một giải pháp đủ tốt để chia sẻ các tệp nhỏ giữa các thiết bị trong mạng gia đình. Điều này không hẳn là một vấn đề, vì việc sao lưu thường xuyên sẽ giữ cho kích thước tệp ở mức tối thiểu và giải quyết hầu hết các vấn đề lưu trữ của bạn. Điều quan trọng là bạn cần nhận thức rõ các giới hạn đi kèm với cách tiếp cận này.
Hướng Dẫn Biến Router Thành Giải Pháp Sao Lưu và Chia Sẻ Dữ Liệu
Để thiết lập lưu trữ USB trên router, trước tiên bạn cần định dạng ổ đĩa lưu trữ của mình sang một hệ thống tệp được hỗ trợ. Khuyến nghị sử dụng định dạng NTFS, vì nó tương thích với hầu hết các kích thước ổ đĩa và phần lớn các router. Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra sách hướng dẫn của router để có thông tin chính xác nhất.
Trong ví dụ dưới đây, chúng ta sẽ sử dụng một ổ đĩa flash USB 8GB được định dạng NTFS với router TP-Link Archer C5. Các bước chính xác có thể khác nhau tùy thuộc vào nhà sản xuất và mẫu mã router của bạn, nhưng quy trình tổng thể vẫn tương tự.
Thiết Lập Lưu Trữ USB Trên Router (Ví Dụ TP-Link Archer C5)
- Cắm ổ đĩa USB vào cổng USB của router và mở giao diện quản trị router trong trình duyệt của bạn (ví dụ:
192.168.0.1). - Sau khi giao diện mở, nhấp vào tab USB Sharing (Chia sẻ USB).
- Trong phần Device Settings (Cài đặt Thiết bị), nhấp vào nút Scan (Quét) để đảm bảo router nhận diện ổ đĩa USB.
- Trong phần Sharing Account (Tài khoản Chia sẻ), chọn tùy chọn Use New Account (Sử dụng Tài khoản Mới). Nhập tên người dùng và mật khẩu cho tài khoản mới rồi nhấp Save (Lưu). Bạn có thể sử dụng tài khoản mặc định (cùng với thông tin đăng nhập router) nếu bạn là người duy nhất sử dụng bộ nhớ này. Nhưng nếu bạn chia sẻ bộ nhớ này hoặc có ý định cho phép truy cập từ internet, một tài khoản chuyên dụng được khuyến nghị.
- Trong phần Sharing Settings (Cài đặt Chia sẻ), đảm bảo rằng Media Server, Network Neighborhood và FTP Server được bật. Nếu bạn muốn ổ đĩa có thể truy cập qua internet, hãy bật thêm tùy chọn FTP (via internet). Bạn cũng có thể thay đổi tên máy chủ đa phương tiện bằng cách chỉnh sửa trường Network/Media Server Name.
Truy Cập Ổ Đĩa USB Từ Máy Tính Windows Qua FTP
Giờ đây, ổ đĩa USB của bạn đã có thể truy cập được qua kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của router. Có nhiều cách để truy cập ổ đĩa, nhưng FTP thường là phương pháp đáng tin cậy nhất. Nếu bạn đang sử dụng Windows, hãy làm theo các bước sau:
- Mở File Explorer và nhấp vào tùy chọn Network (Mạng) ở bảng điều khiển bên trái.
- Bạn sẽ được nhắc bật Network discovery and file sharing (Khám phá mạng và chia sẻ tệp). Nhấp vào lời nhắc để thực hiện.
- Quay lại mục This PC, nhấp chuột phải vào bất kỳ không gian trống nào và chọn Add a network location (Thêm vị trí mạng).
- Nhấp Next (Tiếp theo) trên trình hướng dẫn Add Network Location.
- Chọn Choose a custom network location (Chọn một vị trí mạng tùy chỉnh). Nhấp Next để tiếp tục.
- Nhập địa chỉ ổ đĩa, bạn sẽ tìm thấy địa chỉ này trong cài đặt chia sẻ trong giao diện quản trị router. Theo mặc định, đây là địa chỉ IP cục bộ của router theo sau bởi cổng FTP. Nếu bạn chưa thay đổi, theo ví dụ của chúng ta, địa chỉ ổ đĩa của bạn sẽ là
ftp://192.168.0.1:21. - Trên màn hình tiếp theo, bỏ chọn tùy chọn Log on anonymously (Đăng nhập ẩn danh) và nhập tên người dùng bạn đã tạo cho tài khoản chia sẻ trên router.
- Nhập tên cho ổ đĩa và nhấp Next. Nhấp Finish trên màn hình tiếp theo.
Bây giờ, bạn sẽ có thể truy cập ổ đĩa mà không gặp bất kỳ vấn đề nào. Nếu được nhắc, hãy nhập mật khẩu của bạn và bạn đã sẵn sàng sử dụng.
Việc tận dụng cổng USB trên router để biến ổ đĩa lưu trữ thành nơi truy cập được bởi tất cả các thiết bị trong nhà là một cách nhanh chóng và tiện lợi để mô phỏng một NAS. Dù có thể không phải là cách nhanh nhất để chia sẻ tệp qua mạng, nhưng nó dễ thiết lập, không yêu cầu chi thêm tiền cho phần cứng và có thể mang lại hiệu quả tuyệt vời cho các tác vụ sao lưu nhanh chóng.
