Trò chơi điện tử thường bị coi là tác nhân gây lãng phí thời gian và giảm năng suất. Tuy nhiên, khi được sử dụng một cách chiến lược và có mục đích, chúng thực sự có thể nâng cao hiệu suất làm việc của bạn, ngay cả trong những ngày bận rộn nhất. Quan điểm này có thể gây bất ngờ, nhưng những lợi ích tiềm ẩn của việc chơi game đối với năng suất và kỹ năng cá nhân là điều đáng để khám phá.
1. Nâng Cao Kỹ Năng Giải Quyết Vấn Đề
Nhiều trò chơi điện tử đặt người chơi vào các tình huống phức tạp, đòi hỏi họ phải vận dụng tư duy để vượt qua và tiến bộ. Điều này đặc biệt đúng với các game giải đố như Portal hoặc The Witness – những tựa game buộc bạn phải tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ và suy nghĩ sáng tạo để giải quyết các thử thách hóc búa.
Giao diện màn hình mở đầu game The Witness trên PS4, một ví dụ điển hình cho game giải đố tăng cường tư duy.
Bên cạnh đó, các game xây dựng bộ bài (deck builder) như Slay the Spire hay các game chiến thuật thời gian thực (RTS) như Sid Meier’s Civilization VII cũng là những ví dụ điển hình. Chúng buộc bạn phải liên tục thử nghiệm các giải pháp khác nhau, đồng thời quản lý và tối ưu hóa tài nguyên để vượt qua những trở ngại khó khăn. Quá trình chơi và thành công trong các thể loại game này giúp cải thiện tính linh hoạt nhận thức (cognitive flexibility) – một kỹ năng quan trọng giúp bạn giải quyết nhiều vấn đề trong các tình huống thực tế đời sống.
2. Giảm Căng Thẳng và Tái Tạo Năng Lượng
Căng thẳng có thể gây ra hàng loạt tác động tiêu cực đến thể chất và tâm lý, khiến bạn khó tập trung vào công việc hiện tại và dễ sa vào tình trạng trì hoãn. Trong bối cảnh này, việc sử dụng công nghệ để giảm căng thẳng là cần thiết, và trò chơi điện tử có thể là một phần hữu hiệu của giải pháp đó.
Trò chơi điện tử mang lại niềm vui, sự hấp dẫn, tính giải trí và cảm giác được tưởng thưởng. Trong một số trường hợp phù hợp, game thậm chí có thể đưa bạn vào trạng thái dòng chảy (flow state) tương tự như thiền định. Những tác động tích cực này giúp giảm căng thẳng hoặc cải thiện tâm trạng, cho phép bạn quay trở lại công việc một cách thư thái và tràn đầy năng lượng hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần chọn những trò chơi có tính thư giãn để giải tỏa căng thẳng, vì các tựa game như Dark Souls và các game Soulslike khác có thể khiến bạn căng thẳng hơn.
Tôi thường chơi một trò chơi di động tên là Mini Metro. Đây là một game đơn giản về việc xây dựng hệ thống đường sắt bằng cách kết nối các điểm. Tôi đặt chế độ Endless (Vô tận), loại bỏ yếu tố thua cuộc, để có thể thư giãn và tận hưởng việc xây dựng các hệ thống đường sắt hiệu quả.
Màn hình trò chơi Mini Metro trên iPhone hiển thị bản đồ hệ thống đường sắt đơn giản, giúp người chơi thư giãn và giảm căng thẳng.
Có rất nhiều trò chơi di động nhẹ nhàng khác mà bạn có thể trải nghiệm. Ngay cả các game trên console và PC như Animal Crossing: New Horizons, Stardew Valley, Tetris Effect: Connected, Jusant và Farming Simulator 25 cũng nổi tiếng với khả năng mang lại cảm giác thư giãn.
3. Phá Vỡ Sự Đơn Điệu và Ngăn Ngừa Kiệt Sức
Khi bạn làm việc trên cùng một nhiệm vụ trong thời gian dài, não bộ có thể bị quá tải và mệt mỏi. Trong những trường hợp này, việc nghỉ giải lao và làm một điều gì đó khác biệt thường giúp bạn tránh được tình trạng kiệt sức. Đây cũng là lý do tại sao các công cụ năng suất như kỹ thuật Pomodoro lại hiệu quả đến vậy.
Thay vì tham gia vào các hoạt động thụ động như xem video trên YouTube hoặc lướt mạng xã hội trong giờ nghỉ, hãy thử một hoạt động thú vị và mang tính thư giãn. Trò chơi điện tử có thể là một công cụ tuyệt vời để ngắt quãng ngày làm việc, cung cấp sự tương tác chủ động giúp làm mới tâm trí của bạn. Tôi thường chọn các trò chơi di động, vốn được thiết kế cho các phiên chơi ngắn và đơn giản. Ví dụ điển hình có thể là Tetris hoặc Shovel Knight Pocket Dungeon.
4. Củng Cố Tính Kiên Trì và Khả Năng Học Hỏi
Trò chơi điện tử củng cố tính kiên trì bằng cách cho bạn thấy rằng nỗ lực luôn được đền đáp. Khi bạn đối mặt với một thử thách và thất bại, game khuyến khích bạn phân tích tình huống, học hỏi từ lỗi lầm và thử lại. Và khi bạn thành công, bạn sẽ được thưởng bằng các cấp độ mới, kỹ năng mới, nội dung mới hoặc các phần thưởng khác trong trò chơi.
Đây là một trong những lý do tại sao nhiều nền tảng học tập, chẳng hạn như Duolingo và Khan Academy, đã áp dụng cơ chế trò chơi hóa (gamification) – ví dụ: điểm số, cấp độ, thành tích và huy hiệu. Nó nuôi dưỡng sự kiên trì và thúc đẩy người dùng tiếp tục học hỏi bất chấp thử thách.
Trò chơi Tetris đang chạy trong cửa sổ terminal của Linux, minh họa cho khả năng củng cố tính kiên trì và tư duy giải quyết vấn đề.
Bất cứ thứ gì khuyến khích sự kiên trì đều có thể điều kiện hóa tâm trí bạn xem thất bại là con đường dẫn đến thành công. Ngay cả những trò chơi đơn giản như Tetris và Candy Crush – miễn là bạn không mua các vật phẩm hỗ trợ – cũng là những ví dụ điển hình cho lợi ích này. Lợi ích này không chỉ dành cho những người yêu thích các trò chơi khó mà còn cho tất cả mọi người.
5. Động Lực Để Hoàn Thành Công Việc
Khi cảm thấy kém năng suất trong một ngày làm việc, tôi luôn tự nhủ rằng nếu không hoàn thành khối lượng công việc trước 5 giờ chiều, tôi sẽ phải làm việc suốt đêm và không thể tận hưởng những trò chơi điện tử yêu thích. Đây là một cách mà game có thể được sử dụng như một động lực để làm việc hiệu quả.
Trong khi làm việc, tôi không nghĩ về việc mình muốn chơi game đến mức nào. Thay vào đó, tôi tập trung vào công việc đang làm, đồng thời mong đợi một phiên chơi game hoành tráng như một phần thưởng xứng đáng cho việc hoàn thành công việc. Điều quan trọng là phải chọn những tựa game phù hợp. Các trò chơi mang tính giải trí vô nghĩa hoặc mang lại phần thưởng tức thì thực sự có thể là “kẻ hủy diệt năng suất”.
Hãy ưu tiên các trò chơi cung cấp những phần thưởng cần phải kiếm được – những phần thưởng mà bạn thực sự phải nỗ lực để đạt được – để thực sự hưởng lợi cho năng suất của mình. Đồng thời, hãy duy trì các ranh giới nghiêm ngặt bằng cách đặt ra các điều kiện cụ thể về thời điểm bạn có thể chơi (ví dụ: trong giờ nghỉ trưa hoặc sau khi hoàn thành các nhiệm vụ hàng ngày).
Nhìn chung, trò chơi điện tử không phải lúc nào cũng là tác nhân gây xao nhãng. Khi được lựa chọn và sử dụng một cách thông minh, chúng có thể trở thành công cụ mạnh mẽ để nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề, giảm căng thẳng, tái tạo năng lượng, củng cố sự kiên trì và thậm chí là động lực để bạn làm việc hiệu quả hơn. Hãy thử áp dụng những phương pháp này và khám phá cách game có thể góp phần vào thành công công việc của bạn.
