Bước chân vào thế giới điện thoại gập là một quyết định lớn, và có lẽ bạn đang rất hào hứng với trải nghiệm form factor mới mẻ sau nhiều năm gắn bó với những chiếc smartphone màn hình phẳng nhàm chán. Tuy nhiên, trước khi vội vàng “chốt đơn”, có một số điều bạn cần xem xét kỹ lưỡng để thực sự hiểu rõ về những gì mình sẽ sở hữu.
Mua vì hiệu suất hay trải nghiệm sang trọng?
Mục tiêu cuối cùng của điện thoại gập là kết hợp tiện ích của smartphone và máy tính bảng, cho phép bạn sử dụng điện thoại một cách thông thường trong phần lớn thời gian, nhưng có thể chuyển sang màn hình lớn hơn khi cần thực hiện những công việc nghiêm túc. Đây chính là khía cạnh “hiệu suất”. Bạn mua một chiếc điện thoại gập với kỳ vọng nó sẽ nâng cao năng suất làm việc và đóng góp vào việc “tự hoàn vốn” (ít nhất là một phần).
Điều này có nghĩa là bạn sẽ phụ thuộc nhiều vào các tính năng đa nhiệm để hoàn thành công việc hiệu quả hơn, chẳng hạn như chế độ chia đôi màn hình, cửa sổ nổi (pop-up windows) và chế độ hình trong hình (picture-in-picture). Các hãng công nghệ cũng đang ngày càng tìm ra những cách thông minh hơn để tận dụng không gian màn hình rộng. Ví dụ, thanh tác vụ (TaskBar) của Samsung làm cho các dòng Galaxy Fold giống như một chiếc máy tính Windows mini, tối ưu hóa trải nghiệm làm việc.
Tính năng Open Canvas của OnePlus lại mang đến một cách tiếp cận mới mẻ hơn cho đa nhiệm. Nó cho phép chạy hai ứng dụng ở chế độ chia đôi màn hình, chiếm gần như toàn bộ không gian, trong khi một ứng dụng thứ ba được đặt ở phía dưới để truy cập nhanh. Trên thực tế, cảm giác như các ứng dụng của bạn được ghim vào một bảng trắng khổng lồ, cho phép bạn chuyển đổi nhanh chóng giữa chúng một cách trực quan.
Nếu bạn là một chuyên gia kinh doanh, các ứng dụng Microsoft Office hoạt động cực kỳ hiệu quả trên màn hình lớn, vì chúng được thiết kế cho mục đích đó. Sử dụng Excel, Word hoặc PowerPoint trên một chiếc điện thoại thông thường không phải là một trải nghiệm tuyệt vời, nhưng trên điện thoại gập thì hoàn toàn khác. Tương tự, nếu bạn là một nhà giao dịch chứng khoán, việc đọc biểu đồ nến để phân tích biến động giá cổ phiếu cũng dễ dàng hơn nhiều trên màn hình lớn.
Tất nhiên, nâng cao năng suất không phải là lý do duy nhất để cân nhắc một chiếc điện thoại gập. Bạn cũng có thể muốn sử dụng màn hình lớn hơn để hoàn toàn đắm chìm vào thế giới game, xem video hoặc đọc truyện tranh – những nhu cầu giải trí hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, trước khi chi gần 2000 USD (khoảng 50 triệu đồng), hãy dành chút thời gian suy nghĩ về động lực của mình. Bạn đang tìm kiếm một công cụ thiết thực để tăng năng suất, hay bị cuốn hút bởi vẻ hào nhoáng của một thiết bị công nghệ tiên tiến? Tôi không nói rằng yếu tố “sang trọng” không nên có chỗ trong quyết định mua của bạn, nhưng yếu tố “hiệu suất” dễ biện minh hơn nhiều, đặc biệt là với mức giá đắt đỏ.
Các mẫu điện thoại gập vỏ sò (flip phones) thường có giá rẻ hơn. Tuy nhiên, chúng gần như hoàn toàn tập trung vào yếu tố sang trọng và thời trang vì không nâng cao năng suất một cách đáng kể, trừ khi bạn là người sáng tạo nội dung. Trong trường hợp đó, bạn sẽ yêu thích khả năng dựng điện thoại lên bất cứ đâu để quay video hoặc sử dụng camera chính để chụp ảnh selfie độ phân giải cao – một tính năng mà các mẫu điện thoại gập kiểu sách cũng có, nhưng với giá gấp đôi.
Có chấp nhận chi phí sửa chữa cao?
Bất kể các công ty tuyên bố điện thoại gập của họ bền bỉ đến mức nào, đừng mong đợi chúng bền như một chiếc flagship thông thường. Đặc biệt, nếp gấp trên màn hình bên trong sẽ ngày càng rõ hơn qua quá trình sử dụng hàng ngày. Bạn cũng nên cẩn thận hơn khi tiếp xúc với nước hoặc cát để bảo vệ bản lề, ngay cả khi thiết bị có xếp hạng IP cao.
Điện thoại gập khó sửa chữa hơn và chi phí sửa chữa cũng đắt đỏ hơn đáng kể, một yếu tố mà nhiều người thường bỏ qua khi mua hàng. Trên thực tế, chỉ riêng việc thay thế màn hình bên trong đã tốn khoảng một phần ba, hoặc trong những trường hợp cực đoan, lên đến một nửa giá ra mắt của thiết bị.
Điện thoại thông thường sử dụng nhiều linh kiện tiêu chuẩn hóa, rẻ hơn để sản xuất và dễ tìm nguồn cung hơn. Nhưng điện thoại gập vẫn là một phát minh rất mới mẻ trong bức tranh tổng thể của công nghệ. Do đó, chúng yêu cầu các linh kiện tùy chỉnh mà các cửa hàng sửa chữa không phải lúc nào cũng có sẵn.
Thậm chí, ngay cả khi họ có linh kiện, trình độ chuyên môn kỹ thuật cần thiết để sửa chữa một chiếc điện thoại gập là rất khan hiếm do sự phức tạp bổ sung. Vì vậy, lựa chọn duy nhất của bạn có thể là gửi thiết bị đến nhà sản xuất chính thức. Toàn bộ quá trình này có thể mất vài ngày, thậm chí cả tuần hoặc lâu hơn. Để so sánh, việc sửa chữa một chiếc điện thoại thông thường dễ dàng như đi bộ đến một trung tâm bảo hành ủy quyền gần đó và chờ đợi vài giờ trong khi kỹ thuật viên thay màn hình.
Tôi không muốn tất cả những điều này làm bạn nản lòng khi mua chiếc điện thoại gập đầu tiên. Thay vào đó, tôi đề xuất bạn nên giả định rằng điện thoại của mình sẽ cần sửa chữa vào một thời điểm nào đó và dành riêng một ngân sách cho việc đó ngay từ đầu. Như vậy, nếu và khi cần sửa chữa, bạn sẽ không cảm thấy bị bất ngờ.
Ứng dụng yêu thích có tối ưu cho màn hình gập?
Người dùng sử dụng điện thoại gập OnePlus Open với chế độ chia đôi màn hình để làm việc
Như đã đề cập trước đó, một phần sức hấp dẫn của việc mua điện thoại gập là khả năng tiêu thụ nội dung đa phương tiện trên màn hình lớn hơn. Tuy nhiên, có một vấn đề ở đây. Điện thoại gập hiện đang ở một vị trí khá khó xử: chúng không đủ mỏng khi gập lại để được coi là một chiếc điện thoại thông thường, nhưng cũng không đủ rộng khi mở ra để được coi là một chiếc máy tính bảng thực thụ.
Nói cách khác, màn hình bên trong của điện thoại gập có tỷ lệ khung hình thiên về hình vuông hơn là hình chữ nhật. Trong khi đó, hầu hết các bộ phim và chương trình truyền hình đều được quay và tối ưu hóa cho tỷ lệ khung hình chữ nhật. Trên thực tế, điều này có nghĩa là bạn rất có thể sẽ thấy những thanh màu đen khổng lồ ở phía trên và dưới khi cố gắng xem video. Kích thước thực tế của video sẽ không lớn hơn nhiều so với những gì bạn nhận được trên một chiếc điện thoại cao cấp như Galaxy S25 Ultra 6.9 inch. Tất nhiên, bạn có thể chụm để phóng to và lấp đầy toàn bộ màn hình, nhưng điều đó lại cắt đi nội dung ở các cạnh, làm hỏng trải nghiệm xem của bạn. Đây là một trong những nhược điểm lớn nhất khi sở hữu điện thoại gập.
Tương tự, nếu các ứng dụng bạn sử dụng thường xuyên nhất không được tối ưu hóa cho tỷ lệ khung hình này, thì việc có thêm không gian màn hình đó có thể không mang lại trải nghiệm tốt hơn. Google đang cố gắng hết sức để thu hút các nhà phát triển tham gia (và nhiều người đã làm được), thậm chí còn xếp hạng các ứng dụng hỗ trợ form factor mới cao hơn trên Play Store. Tuy nhiên, tôi vẫn khuyên bạn nên tự mình kiểm tra điều này để đảm bảo.
Có chấp nhận mang theo điện thoại cồng kềnh trong nhiều năm?
Các mẫu điện thoại gập vỏ sò (flip phones) thường nhẹ và có trọng lượng tương đương một chiếc điện thoại thông thường, nhưng điện thoại gập kiểu sách (book-style foldables) thường dày hơn đáng kể (khi gập lại) và nặng hơn. Điều này khiến chúng kém thoải mái hơn khi sử dụng hàng ngày, đặc biệt nếu bạn có bàn tay nhỏ. Tất nhiên, bạn sẽ nhận được một không gian màn hình lớn hơn để đổi lấy trọng lượng tăng thêm đó, nhưng hãy nhớ rằng bạn sẽ phải chịu đựng sự cồng kềnh này trong nhiều năm liên tiếp.
Samsung đã thực hiện rất tốt việc giảm trọng lượng của dòng Fold qua mỗi thế hệ, đến mức Galaxy Z Fold 6 chỉ nặng 239 gram – một trọng lượng khá nhẹ đối với một chiếc điện thoại gập, nhưng vẫn nặng hơn iPhone 16 Pro Max, mẫu điện thoại mà nhiều người phàn nàn là quá cồng kềnh.
Tôi biết trọng lượng và độ dày có lẽ là những điều cuối cùng bạn nghĩ đến khi mua điện thoại gập, nhưng chúng thực sự quan trọng. Khi thiết bị được gập lại, bạn muốn nó có cảm giác gần giống với một chiếc điện thoại thông thường nhất có thể. Ngoài ra, đừng quên rằng việc lắp thêm ốp lưng sẽ làm tăng thêm độ cồng kềnh cho một thiết bị vốn đã khó cầm nắm.
Ngay cả khi bạn quen dần với trọng lượng tăng thêm theo thời gian, bạn chắc chắn sẽ cảm thấy độ dày hơi phiền toái khi nó tạo ra một cục u lớn trong túi quần. May mắn thay, các công ty đang nhận thức được vấn đề này và đang nỗ lực giảm độ dày hơn nữa, chẳng hạn như Oppo Find N5, mẫu điện thoại gập mỏng nhất thế giới tính đến thời điểm hiện tại.
Màn hình phụ thực tế đến mức nào?
Điện thoại Motorola Razr+ đang gập với màn hình phụ hiển thị thông tin
Tùy thuộc vào việc bạn mua một chiếc điện thoại gập kiểu vỏ sò (flip phone) hay kiểu sách (book-style foldable), kỳ vọng của bạn về màn hình phụ sẽ khác nhau. Đối với điện thoại gập kiểu sách, trường hợp sử dụng đã được xác định rõ ràng: màn hình phụ nên giống một chiếc điện thoại thông thường nhất có thể, và hầu hết các mẫu điện thoại gập hiện tại đều làm được điều này.
Tuy nhiên, mọi thứ trở nên phức tạp hơn một chút khi bạn chọn điện thoại gập vỏ sò, bởi vì màn hình phụ của chúng nhỏ hơn nhiều và được quảng cáo như một cách để bạn sử dụng điện thoại ít hơn. Nếu bạn nằm trong số những người đang tìm cách giảm thời gian sử dụng màn hình, nỗ lực bổ sung để mở điện thoại ra có thể là đủ sức cản để ngăn bạn mở các ứng dụng gây nghiện như Instagram hay TikTok.
Thế nhưng, màn hình phụ của các mẫu điện thoại gập vỏ sò đã ngày càng lớn hơn trong những năm gần đây, đến mức bạn có thể chạy hầu hết mọi ứng dụng trên chúng. Điều này đã làm mất đi mục đích ban đầu của form factor này.
Tôi cũng nghĩ rằng có một vấn đề cơ bản khi sử dụng điện thoại gập vỏ sò để giảm thời gian sử dụng màn hình. Bạn về cơ bản đang sử dụng một giải pháp công nghệ để khắc phục một vấn đề hành vi, và điều đó không phải lúc nào cũng hiệu quả vì bạn luôn có thể tìm ra những “kẽ hở”. Những gì tôi thấy hiệu quả hơn trong việc giảm thời gian sử dụng màn hình là ẩn các ứng dụng gây cám dỗ khỏi ngăn kéo ứng dụng để chúng khuất mắt, và chuyển màn hình sang chế độ xám (Grayscale), khiến nó trở nên nhàm chán một cách có chủ đích.
Có chấp nhận thời lượng pin kém hơn?
Với kích thước của chúng, bạn có thể nghĩ rằng điện thoại gập sẽ có nhiều không gian bên trong khung máy để chứa một viên pin khổng lồ. Tuy nhiên, rất nhiều không gian đó thực tế bị chiếm bởi bản lề, và trong nỗ lực làm cho các thiết bị này mỏng hơn, bạn lại mất đi nhiều không gian nội bộ quý giá hơn nữa.
Thực tế, Samsung đã không thay đổi kích thước pin của dòng Fold (4400mAh) kể từ năm 2021 khi ra mắt Galaxy Z Fold 3. Và vấn đề này không chỉ riêng của Samsung; Google Pixel 9 Pro Fold có viên pin 4650mAh, và OnePlus Open có 4805mAh – tốt hơn nhưng vẫn thấp hơn mức 5000mAh mà chúng ta vẫn thường coi là tiêu chuẩn.
Điều này khá tệ vì màn hình bên trong lớn chính là lý do bạn mua chiếc điện thoại này, nhưng nó cũng tiêu thụ năng lượng nhiều hơn đáng kể. Vì vậy, bạn liên tục ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan: nên tiết kiệm pin và sử dụng màn hình phụ, hay tận dụng chính tính năng mà bạn đã trả thêm tiền để có được?
Đây vẫn là một vấn đề có thể khắc phục được về lâu dài khi ngành công nghiệp smartphone chuyển sang sử dụng công nghệ pin silicon-carbon mới. Loại pin này có mật độ năng lượng cao hơn và do đó có thể chứa nhiều năng lượng hơn trong cùng một diện tích. Trên thực tế, Vivo X Fold3 Pro đã sử dụng công nghệ này và cung cấp một viên pin 5700mAh đáng nể. Tất nhiên, con số này có vẻ không quá ấn tượng khi một số thương hiệu Trung Quốc đã cung cấp pin lên đến 8000mAh, như Honor Power, nhưng xu hướng chung dường như đang có lợi cho người dùng.
Nếu thời lượng pin thực sự quan trọng đối với bạn, điều mà rất có thể là vậy, thì bạn có thể muốn đợi Samsung hoặc Google áp dụng công nghệ này. Apple cũng được kỳ vọng sẽ ra mắt chiếc điện thoại gập đầu tiên vào năm 2026, mặc dù tôi nghi ngờ công ty sẽ sử dụng công nghệ pin mới và tiềm ẩn rủi ro cho một sản phẩm thế hệ đầu tiên mà hàng triệu người đang chờ đợi.
Điện thoại gập là những kỳ quan kỹ thuật, nhưng chúng không dành cho tất cả mọi người. Các phiên bản mới nhất quả thực bền bỉ hơn, nhưng chúng vẫn còn tồn tại những vấn đề lâu dài liên quan đến form factor, bao gồm nếp gấp màn hình, thời lượng pin kém hơn, tỷ lệ khung hình khó chịu, cùng với độ dày và trọng lượng quá mức.
