Việc chụp ảnh mà không chú trọng đến bố cục có thể giúp bạn có những bức ảnh tạm ổn trong giai đoạn đầu học nhiếp ảnh. Tuy nhiên, nếu không biết cách sắp xếp bố cục hợp lý, bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội tạo ra những bức ảnh thực sự ấn tượng và chuyên nghiệp hơn. Việc hiểu rõ các quy tắc bố cục và biết cách áp dụng chúng là yếu tố then chốt để nâng cao kỹ năng nhiếp ảnh của bạn, đặc biệt khi bạn muốn những bức ảnh chụp bằng smartphone của mình trở nên xuất sắc, thu hút mọi ánh nhìn và kể được những câu chuyện ý nghĩa. Bài viết này sẽ đi sâu vào 9 kỹ thuật bố cục nhiếp ảnh hiệu quả, giúp bạn dễ dàng làm chủ nghệ thuật sắp đặt hình ảnh để tạo ra các tác phẩm vượt trội.
1. Đường Dẫn (Leading Lines)
Đường dẫn là một trong những kỹ thuật bố cục đầu tiên mà các nhiếp ảnh gia thường học, và điều này hoàn toàn có lý do. Đây là một cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để thu hút ánh mắt người xem hướng tới một điểm nhấn thú vị trong bức ảnh. Các yếu tố như con đường, dòng sông, thung lũng, hoặc thậm chí là các dãy nhà cao tầng đều có thể được tận dụng để tạo thành những đường dẫn mạnh mẽ.
Kỹ thuật đường dẫn đặc biệt xuất sắc trong nhiếp ảnh phong cảnh, nhất là ở các vùng núi non hay địa hình có đường nét rõ ràng. Tuy nhiên, chúng cũng hoạt động rất tốt ở các khu vực đô thị. Những thành phố lớn với kiến trúc đa dạng như New York là ví dụ điển hình, nơi luôn có một điều gì đó hấp dẫn ở cuối con phố để làm điểm kết thúc cho đường dẫn của bạn.
Đường ray xe lửa được sử dụng làm đường dẫn trong nhiếp ảnh bố cục
Bạn có thể tự do lựa chọn đối tượng làm điểm nhấn cuối đường dẫn. Đó có thể là mặt trời mọc hay lặn, hoặc bạn cũng có thể chọn người làm chủ thể chính để tăng tính kể chuyện cho bức ảnh.
2. Đối Xứng (Symmetry)
Symmetry hay đối xứng là một trong những cách tuyệt vời để biến những ngày mưa thành cơ hội vàng cho nhiếp ảnh smartphone. Điều kiện thời tiết này rất lý tưởng để chụp ảnh phản chiếu trong vũng nước, tạo ra những khung hình đối xứng ấn tượng và độc đáo.
Một bức ảnh hồ nước với bóng đổ và điểm sáng được chỉnh sửa để tạo sự đối xứng
Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải chờ một ngày mưa để chụp những bức ảnh đối xứng xuất sắc. Một số công trình kiến trúc được thiết kế đối xứng sẵn có thể giúp bạn dễ dàng áp dụng kỹ thuật này, đặc biệt là những tòa nhà có hình dáng tam giác hoặc đối xứng rõ rệt. Hơn nữa, bạn có thể tận dụng hình ảnh phản chiếu trên hồ, sông hoặc các mặt nước tĩnh lặng khác để tạo ra những khung hình cân bằng hoàn hảo. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, hãy bật lưới hỗ trợ bố cục trên camera điện thoại của bạn và căn chỉnh sao cho hai bên của bức ảnh chiếm một lượng không gian tương đương nhau, đảm bảo sự cân bằng thị giác tối ưu.
3. Tập Trung Vào Một Chủ Thể Chính
Tính chủ đích là một trong những khía cạnh quan trọng nhất để tạo nên một bức ảnh thú vị, và cách tốt nhất để đạt được điều này là tập trung vào một chủ thể duy nhất. Hãy sử dụng phần còn lại của khung cảnh làm nền hoặc khung hình để kể câu chuyện của bạn một cách hiệu quả hơn, nhưng luôn giữ sự tập trung vào một yếu tố trọng tâm.
Chủ thể chính của bạn có thể là bất cứ thứ gì. Chân dung con người luôn là một lựa chọn hiệu quả. Nếu bạn đang chụp ảnh đường phố bằng smartphone, bạn có thể chọn một vật thể như chiếc ô, một chiếc xe đạp độc đáo, hoặc một chi tiết kiến trúc nổi bật để làm điểm nhấn.
Chân dung một người ngồi bên kênh nước, là chủ thể chính của bức ảnh
Việc lập kế hoạch cho buổi chụp ảnh sẽ giúp bạn xác định rõ chủ thể chính nên là gì. Tuy nhiên, bạn cũng có thể dành thời gian quan sát môi trường xung quanh trước khi chọn một chi tiết thú vị để làm tâm điểm cho tác phẩm của mình. Sự rõ ràng trong chủ thể sẽ giúp bức ảnh của bạn truyền tải thông điệp một cách mạnh mẽ và dễ hiểu hơn.
4. Sử Dụng Người Hoặc Vật Thể Để Thể Hiện Tỷ Lệ (Scale)
Khi chụp ảnh phong cảnh hoặc các địa điểm hùng vĩ khác, hãy cân nhắc thể hiện quy mô và sự hoành tráng của chúng bằng cách đưa vào khung hình các yếu tố giúp người xem cảm nhận được tỷ lệ. Ví dụ, bạn có thể sử dụng một người trong cảnh khi chụp một ngọn núi. Thay vì chụp chân dung, hãy làm cho người đó trông nhỏ hơn bằng cách thu nhỏ hoặc đứng xa hơn, nhằm nhấn mạnh sự vĩ đại của cảnh vật xung quanh.
Những người đang đi bộ lên cầu thang gần một ngọn núi, thể hiện tỷ lệ của cảnh vật
Động vật cũng có thể là một cách tuyệt vời để thể hiện quy mô của một khung cảnh. Thay vì sử dụng chế độ Chân dung (Portrait Mode) trên smartphone, bạn nên dùng cài đặt chụp ảnh chính để lấy nét toàn bộ cảnh vật. Điều này sẽ giúp bạn có được nhiều chi tiết trong khung hình hơn, từ đó càng nhấn mạnh quy mô và sự rộng lớn của bức ảnh.
5. Quy Tắc Một Phần Ba (Rule of Thirds)
Quy tắc một phần ba là một trong những nguyên tắc bố cục kinh điển nhất trong nhiếp ảnh. Đúng như tên gọi, bạn sẽ chia bức ảnh của mình thành ba phần bằng nhau theo cả chiều ngang và chiều dọc, tạo thành chín ô vuông và bốn giao điểm. Mỗi khu vực hoặc giao điểm nên kể một câu chuyện riêng, nhưng vẫn hỗ trợ thông điệp chung mà bạn muốn truyền tải.
Bạn có thể áp dụng quy tắc một phần ba trong mọi loại kịch bản, từ chụp ảnh phong cảnh, chân dung cho đến ảnh đường phố. Quy tắc này hoạt động hiệu quả không kém trong nhiếp ảnh đen trắng cũng như ảnh màu. Bạn có thể chia hình ảnh từ trái sang phải hoặc từ trên xuống dưới, tùy thuộc vào ý đồ bố cục của bạn.
Quy tắc một phần ba được áp dụng cho một cảnh đường phố
Hãy bật lưới camera trên điện thoại của bạn để căn chỉnh ảnh chính xác hơn. Mặc dù đơn giản để thực hiện, bạn có thể cần luyện tập để thực sự đặt các chủ thể thú vị vào đúng các giao điểm hoặc đường chia của quy tắc này.
6. Tạo Tương Phản Cao Với Bóng Đổ và Nền
Mặc dù việc lạm dụng độ tương phản trong ảnh có thể dễ dàng làm hỏng bức hình, nhưng khi được sử dụng một cách khéo léo, bóng đổ và nền có độ tương phản cao có thể mang lại hiệu ứng thị giác tuyệt vời. Bạn có thể kiểm soát độ tương phản này thông qua nguồn sáng bên ngoài (như đèn flash hoặc ánh sáng tự nhiên) hoặc thông qua phần mềm hậu kỳ.
Nếu bạn muốn chụp ảnh theo phong cách này, thời điểm lý tưởng nhất là vào khoảng bình minh hoặc hoàng hôn khi ánh sáng tự nhiên tạo ra những bóng đổ dài và ấn tượng. Ngoài ra, bạn cũng có thể chụp vào giữa ngày; tuy nhiên, bạn cần phải biết cách tận dụng ánh sáng mạnh và gắt để biến chúng thành lợi thế, chứ không phải là trở ngại cho bức ảnh của bạn.
Bức ảnh thành phố và kênh nước có độ tương phản cao được chụp bằng smartphone
Bạn có thể dễ dàng tăng cường độ tương phản bằng cách điều chỉnh thanh trượt “Shadows” (Bóng đổ) và “Contrast” (Tương phản) trong ứng dụng chỉnh sửa ảnh. Bất kỳ ứng dụng chỉnh sửa ảnh nào, bao gồm cả ứng dụng mặc định trên smartphone của bạn, đều có thể thực hiện tốt công việc này.
7. Đặt Chủ Thể Ở Giữa Bức Ảnh
Nhiều người thường khuyên không nên đặt chủ thể chính ở giữa bức ảnh, nhưng thực tế, trong nhiều trường hợp, việc này có thể khiến bức ảnh của bạn trở nên thú vị và mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, mấu chốt là phải đảm bảo rằng chủ thể đó hòa hợp với khung cảnh chứ không bị lạc lõng.
Những chiếc thuyền đi qua một bến cảng, đặt ở giữa bức ảnh
Việc đặt chủ thể chính ở giữa bức ảnh có thể hoạt động tốt như một phần của quy tắc một phần ba, hoặc đơn giản là một cách dễ dàng để tạo ra một điểm nhấn rõ ràng. Hãy đảm bảo rằng người xem có thể dễ dàng nhận biết điều gì đang diễn ra trong ảnh; đôi khi bạn có thể cần giữ máy ảnh cao hơn một chút để có được góc nhìn tốt nhất cho chủ thể trung tâm.
8. Chụp Ảnh Từ Trên Cao
Thông thường, việc chụp ảnh đường chân trời và các khung cảnh khác từ trên cao sẽ hiệu quả hơn với máy ảnh DSLR hoặc mirrorless, nhưng bạn vẫn có thể đạt được kết quả tuyệt vời bằng smartphone của mình. Bạn chỉ cần hiểu rõ những hạn chế của smartphone. Mặc dù không tốt cho việc zoom cận cảnh, smartphone lại rất phù hợp để chụp những bức ảnh góc rộng ấn tượng.
Một bức ảnh đường chân trời của thành phố chụp từ smartphone
Khung cảnh cũng cần phải đủ thú vị và bạn nên chọn một điểm nhấn cụ thể để tập trung vào. Ví dụ, một tòa nhà nổi bật giữa lòng thành phố có thể là tâm điểm hấp dẫn.
Chụp ảnh từ trên cao cũng có thể liên quan đến việc hướng máy ảnh xuống một vật thể trên đường phố hoặc một thứ gì đó thấp hơn tầm hông. Chẳng hạn, một nhiếp ảnh gia có thể cầm máy ảnh của mình và dùng smartphone để chụp một bức ảnh về hành động đó, tạo ra một góc nhìn độc đáo và mới lạ.
9. Đường Chéo (Diagonal Lines)
Đường chéo, như những bậc cầu thang, thường ít được chụp ảnh hơn so với đường dẫn. Tuy nhiên, chúng vẫn rất đáng để cân nhắc. Khi kết hợp với ánh sáng phù hợp, bạn có thể đạt được những kết quả tuyệt vời, tạo ra các bức ảnh đầy ấn tượng.
Các đường chéo trên một bức ảnh tạo cảm giác đa chiều
Đường chéo có khả năng làm cho bức ảnh của bạn trông đa chiều hơn so với đường dẫn. Việc sắp đặt để có được những đường chéo hoàn hảo đòi hỏi sự tinh tế và thách thức hơn đáng kể so với các loại bố cục khác, vì vậy bạn sẽ cần luyện tập nhiều hơn để thành thạo kỹ thuật này.
Ngoài cầu thang, hãy tìm kiếm những đường chéo trong các con đường, kiến trúc của các tòa nhà, và thậm chí là trong các họa tiết trên bãi cỏ hoặc các chi tiết tự nhiên khác để tạo ra những khung hình động và hấp dẫn.
Học cách bố cục hình ảnh khi chụp bằng smartphone là yếu tố cốt lõi để bạn trở thành một nhiếp ảnh gia giỏi hơn. Theo thời gian, bạn sẽ nâng tầm những bức ảnh của mình từ “tốt” lên “tuyệt vời”, đồng thời khám phá ra điều gì thực sự thu hút bạn nhất trong nhiếp ảnh. Hơn nữa, những kỹ năng bố cục này hoàn toàn có thể áp dụng linh hoạt cho quay video và các lĩnh vực thị giác khác.
